Groene kerst

Het Groene Akkoord moet van Europa het eerste klimaatneutrale continent maken. Alleen zo houden we de opwarming van de aarde tegen. Daarom moet iedereen aan de bak. Ook wij bij SCEX. Voor ons heeft de Europese Commissie in petto dat driekwart van het wegtransport naar spoor en binnenwater moet. Met de vlam in de pijp door de Brennerpas scheuren wordt een schuldig genoegen. Overstappen op elektrisch dus. De groendealers beloven dat er binnen vijf jaar een miljoen laadpalen langs de Europese snelwegen staan. We zullen het zien. Willen we bij SCEX niet wegglibberen op die stijle transitiecurve naar een netto zero-CO2 uitstoot, dan moeten we onze bevoorradingsketens strakker dan strak aantrekken. Hoog tijd voor een serieus survey naar de twee grootste brengers van consumentengoederen: Sinterklaas en de Kerstman.

Sinterklaas

Sinterklaas. In zijn jonge jaren stond hij bekend als brave Hendrik. Nooit een aprikoos gejat, nooit vals gespeeld met knikkeren, nooit een scheet gelaten en daarna zijn broertjes beschuldigend aankijken. Altijd met de neus in de boeken. Kerkbezoek vond hij een uitje. Denk dat zijn schoolvriendjes Nico een uitslovertje vonden. Dus keek niemand raar op dat de keizer, niet de paus, hem benoemde tot bisschop van Myra, een havenstadje in het huidige Turkije. De braverd begon meteen goede daden te verrichten. Zo hielp hij drie zusjes aan een bruidschat die hun vader niet kon betalen. Met de curieuze manier waarop hij dat deed, sette hij een trend die nog steeds wordt nagevolgd.

Om middernacht sloop hij, met drie gouden balletjes in zijn zak, naar het huis van de bruiden in spe. Daar forceerde hij een raam en mikte, als volleerd darter, de drie ‘appeltjes van oranje’ regelrecht in de meisjeskousen die voor de nasmeulende openhaard aan een waslijntje te drogen hingen. Iedereen die wel eens zijn schoen heeft gezet, zal kunnen navoelen hoe eclatant deze surprises de volgende ochtend werden begroet. Toen, na nog zowat van die ‘wondertjes’, zeelieden in de gaten kregen dat hij ook stormen tot bedaren kon brengen, werd de goedheiligman pas echt populair.
Overal in havensteden verrezen kerken in zijn naam. Ook in de Lage Landen, van Amsterdam tot Deventer. En doordat bij een behouden vaart tevens de lading werd gered, kon het gebeuren dat Nicolaas, vanwege zijn servicebereidheid, werd gekozen tot schutspatroon van logistieke dienstverleners.

Geen wonder dat eeuwen later een stel Nederlandse emigranten de stichting van Nieuw Amsterdam – nu New York – vierden met de bouw van een Nicolaaskerk. Dat Amerikanen graag dingen en gewoontes naar hun hand zetten, is bekend. Hoe zou dat uitpakken voor de geïmporteerde Sint Nicolaastraditie?

Santa Claus

Santa Claus. In 1823 schreef een Amerikaanse dominee een gedicht, getiteld: ‘Bezoek van Sint Nicolaas’. Uit deze, in literair opzicht zorgelijke, rijmelarij treedt een lachgrage, ietwat morsige, figuur naar voren. Ronde toet, kuiltjes in rozenrode wangen, rode neus die een beroepsmatige inname van glühwein doet vermoeden, sneeuwwitte baard, tikje obees, gehuld in een bontjas en met een pijpje in de mondhoek, kennelijk als teken dat deze tevreden roker geen onruststoker is.

Het mag dan zwaar vallen in deze olijke dikzak, door de dichter amicaal ‘Old Nick’ genoemd, nog enige episcopale waardigheid te herkennen.

Toch zijn de overeenkomsten legio. Om te beginnen zijn gulle gaven die hij het liefst in sokken stopt. Verder de roetvegen op zijn gezicht; onomstotelijke bewijs voor de beoefende afleverroute. En dat hij bij weer en wind pardoes met acht rendieren en een slee op ratelende dakpannen pleegt neer te strijken, doet eveneens een belletje rinkelen. Al zeg ik er wel bij dat, vergeleken met de schimmel en het hulpje van Sinterklaas, de de druk van een afgeladen slee beduidend ruïneus kan zijn voor een dakbedekking. Het vrachtvolume van de slee overschrijdt immers ruim de emballerende mogelijkheden van een jutezak.

Europese ‘Man op de Maan’- project’

Het kan haast niet anders dan dat de logistieke implicaties van deze verruimde transportfaciliteit sterk hebben bijgedragen aan de roem van de Amerikaanse Sinterklaas. Het definitieve zetje werd omstreeks 1930 gegeven door een reclametekenaar van ’s werelds bekendste frisdrank. Hij kleurde Santa Claus in als een echte gezelligerd, met een hulstbessenrood buisje, dito gekleurde slobberbroek, rijkelijk omzoomd met  ijsberenbont, en sneeuwlaarzen. Terwijl de Poolster op de achtergrond van menig cartoon korte metten maakte met de woonplaats van ‘de kerstman’. Die diende voortaan niet in Spanje maar in de buurt van de poolcirkel te worden gelokaliseerd.

Dat de ‘Green Deal’ met gevoel voor drama werd gepresenteerd als het Europese ‘Man op de Maan’- project’ heeft mij eerder bezorgd dan trots gemaakt. Doet me teveel denken aan een balanceeract op een brug met ongelijke leggers. De kans dat deze mega-transactie het lot van een tragedie is beschoren, lijkt me groot. De allusie naar de Amerikaanse sprong in het heelal is alleraardigst. Maar tussen droom en daad van deze EU-franchise missen we op ons ons continent toch het patriottisme, de can do-mentaliteiten het competitieve element die indertijd het voornemen van de Verenigde Staten kenmerkten.

Neemt niet weg dat wij bij SCEX de ‘Green deal’ best mogen beschouwen als Code Rood. Het waren immers de boomersdie voor en na de millenniumwende een boost gaven aan de superheldenstatus van Sint en Santa. Hedonisme en hebberigheid, verenigd in een ongekende koopdrift waarvan ook hun kinderen en kleinkinderen profiteerden. Puur door een groene bril bekeken, zou je kunnen zeggen dat de geboortegolvers hun nazaten schonken wat zij eerst zelf aan ‘Moeder Aarde’ hadden ontnomen.

De consumentenkampioenen

Nu wordt ons eigenlijk gevraagd om iets van dat opgeslokte weer terug te geven. Ook voor onze branche zijn er duurzame opties bij de vleet. Van bezorging per elektrische busjes tot e-fiets, van ophaallocaties tot tijdslot of, lekker makkelijk, door middel van CO2-compensatie. Ik had daar graag schimmel en slee aan toegevoegd. Maar helaas, het paard is, behoudens op decemberdagen en een enkele politieknol, uit het straatbeeld verdwenen en de slee is door de opwarming van de aarde beland in de categorie: luchtfietsen, luchtgitaren en luchtkastelen.

In de geest van Code Rood kunnen we de kleuren van de outfit van de twee consumentenkampioenen beschouwen als een wake-up call. Dé oplossing voor de logistieke keten lijkt me dat we niet alleen moeten focussen op het nog verder uitbreiden en diversiciferen van een milieuvriendelijk wagenpark. Maar het ongeneerd slepen met klaas- of kerstpakketten moeten inruilen voor één zakje per gezin en één sleetje voor de hele familie. Lukt dat, dan zullen Sint en Santa straks vast hun opwachting komen maken in groen ornaat. Deal?

Casper Jansen