De zaak kwam aan het licht toen in China de deelnemers aan een Zeer Geheime Top werd gesommeerd het congresgebouw aan het Plein van de Hemelse Vrede te betreden zonder telefoon. In China zullen ze er ongetwijfeld als de kippen bij zijn om dat te ontkennen. ‘Hoezo, idee gepikt. Wij voerden die nieuwe entree-attitude immers een week eerder dan die bekendmaking in Nederland’. Dus wie nou eerst? Hoezo!
Dat die Chinezen die datum als bewijs aanvoeren, zal voor Dick Schoof geen verrassing zijn geweest. Hij kent zijn klassieken. ‘Al is de leugen wonder snel. De waarheid achterhaalt ze wel’, waarschuwde Jacob Cats reeds. Pikant detail: deze jurist, bestuurder, dichter was tevens de eerste bewoner van het Catshuis. Onze Eerste Minister, Mister Veiligheid, is te veel oud-AIVD- er om zich uit zijn tent te laten lokken over wat hij allemaal weet over cyberspionage. Hij kiest voor ‘Spraak is zilver, stilte is goud’ (= niet van Vadertje Cats) en onthoudt zich wijselijk van commentaar op het ‘bewijs uit het ongerijmde’.
Want zo mogen we de Chinese variant op het spelletje ‘haas-je-over’ toch wel noemen. Juist in die overijlde invoering van het telefoonverbod, aan het Plein van de Hemelse Vrede, herkent men in spionagekringen subiet de vlucht naar voren. ‘Zie je wel’, zal onze minister-president fijntjes hebben opgemerkt tegen zijn regeringsploeg, ‘wie zal in die actie niet de proeve herkennen van te zijn afgeluisterd. Onze apparaten werken, als ze open staan, als ordinaire microfoons. Onlangs kon iedereen dus gewoon meeluisteren, toen ik jullie polste over dat telefoonverbod’. En met de hoekige gestes die we inmiddels van Dick Schoof kennen, zal hij iets uitgeroepen hebben in de trant van: Voilà! Of – al zie ik hem er niet meteen voor aan – zelfs het equivalent ervan in Mandarijn. Lachen, daar in het Catshuis.
Hoe dan ook, bij die eerste bespreking gebeurde dat nog in de relatieve beslotenheid van het kabinetsberaad. Betrekkelijk want alle bewindslieden hadden hun telefoons gewoon op zak of loerden erop. Het Catshuis als telefooncentrale. ‘Eén moment, asjeblieft, ik verbind u door!’ Schoof kon dus op zijn klompen aanvoelen dat het voornemen om een telefoonban in te voeren, op straat zou komen te liggen. Niet alleen in Den Haag maar ook in Beijing. Geen complot. Gewoon een meesterzet.
Wat geheim is, hoort geheim te blijven. De Russen niet, de Chinezen niet, niemand hoeft voortijdig te weten hoe er precies wordt geregeerd en wat in de beslotenheid van een ministerraad wordt gekonkelfoesd. Voorbeeld. Het kamerlid dat geschikt wordt geacht voor een ‘functie elders’ hoort dat niet te vernemen uit de krant of kroeg. Hij of zij of hen dient door de eigen partij te worden weggepest óf te worden uitgenodigd in het Torentje, ter bespreking van een aanbod, zo riant en nadrukkelijk dat het niet geweigerd kan worden. Is de deal gesloten, dan staat het iedereen vrij om er zijn eigen waarheid aan te verbinden.
Evenwel, niet alleen over intern geneuzel, ook op het terrein van de buitenlandse politiek houden we de lippen stijf op elkaar. Of het nu gaat over onze plannen met de Zuid-Chinese Zee, ons nieuwe agressieve windmolenbeleid waarvan de Hollanders notabene zo’n beetje de uitvinders zijn, een charmeoffensief om onze kennis te etaleren omtrent wat te doen bij wegzinkende steden in de Chinese Delta’s, continuering van het aardappelvlokkenproject en een antwoord op de vraag of de ASML-problematiek dient te worden aangevlogen als een geopolitiek veiligheid – of Nederlands handelsvraagstuk. Zodra wij er klaar voor zijn maken wij dat wereldkundig en geen minuut eerder.
Je moet er toch niet aan denken dat de boude schetsen voortijdig uitlekken waarin uit de doeken wordt gedaan hoe Nederland van plan is de Nieuwe Zijderoute te pareren met een eigen Oost-West Corridor. Iets VOC 2.0-achtig. Uiteraard duiten gerelateerd, maar dan zonder J.P. Coen. Niet mals en met de ambitie om met koud realisme op het wereldtoneel ‘hier en daar iets groots te verrichten’.
Casper Jansen
Photo by Ihnatsi Yfull on Unsplash