In Europa

Europa. Best belangrijk. De verkiezingen achter de rug en de nieuwe ‘bovenbazen’ aangesteld. Volgens een vertrouwd stramien lopen de kiezers niet over van enthousiasme voor Europa en vinden de Europarlementariërs dat niet eerlijk. De volksvertegenwoordigers schrijft steevast de positieve resultaten van hun werk toe aan ‘Europa’ en de negatieve aan ‘Brussel’. Een kastje-naar-de muur-redenering waardoor je je soms afvraagt wat Europa eigenlijk is. Bestaat het wel?

Verwarrend omdat ‘Europa’ de aanduiding van een continent is en de Europese Unie een samenwerking van veel – maar niet alle – Europese landen. Europa is vooral een cultureel idee, gekaapt door de politiek. ‘De Eurozone is een construct. De kiesgerechtigden van de EU zijn Europeanen. Dus bestaat ‘de’ Europa. Weet niet of dit het meest perfecte voorbeeld is van een syllogisme maar zo voelt het wel. Enfin, ‘in’ Europa of ‘van’ Europa er liggen weer vijf jaar voor ons om erover na te denken.

Denkend aan Europa zie ik het internationale van open grenzen en tegelijk het nationale van culturen die me vreemd blijven. Makkelijker is het om je, als ‘Europeaan’, druk te maken over een ander soort buitenlanders die zich schuldig maken aan geniepige spionage en verlammend mercantilisme.  Kies je evenwel voor iets minder-ver-van-mijn-bed show dan kunnen we onze lol meer dan op met wat te doen aan AI en kwantumcomputers. Ook bij de uitrol van 5G + 6G is snelheid geboden.

Over vlug en vaardig gesproken. ‘We zijn er bijna maar nog niet helemaal’. Dat deuntje had iedereen, met ‘Europese’ antenne, kunnen horen bij de aankomst van de Drielandentrein. Het product van Duitse grondigheid, Belgische flegmatiek en Nederlandse knijperigheid. Een unieke combinatie, garant voor tijdrovend grensoverleg, een Europees project waardig. Een OV-voorziening die, na jarenlang vergaderen over gelijk- en wisselstroom, voltages en spoorbreedtes, het Duitse Aken via Heerlen en Maastricht verbindt met het Belgische Luik.

De blaasmuziek waarmee deze veilige, snelle en duurzame dienstverlening werd verwelkomt, klonk gelukkig bescheiden zodat het werd overstemd door het verkiezingslawaai. Het had immers iets gênants om een logistiek compromis te horen omschrijven als toonbeeld van grensoverschrijdende samenwerking en vervlechtende sociale, culturele en economische impuls. Kennelijk toch nog beïnvloed door die interregionale pronkzucht vroeg ik me af of bij dat ‘rondje om de kerk’ nog is gedacht aan een ‘sprinter’ tussen Luik en de Eindhovense Metropool. Wat had dat de Europese pretentie een schwung gegeven. Expats van ASML moeten toch ergens wonen. Gemist station vrees ik. Bijna locomotiefachtig.

Wat is het toch met treinen en Europa. De reissector groeit de komende jaren sneller dan de economie van de hele wereld. Veel en ver vliegen is niet iets om je voor te schamen. Maar geen woord over een op handen zijnde klimaatalliantie tussen KLM en NS. Niks geen overbodige luxe wanneer je bedenkt dat er nog steeds geen trein rijdt voor wie van buiten de Randstad tijdens de randen van de nacht de lucht in wil. De luchthavens Eindhoven, Rotterdam, Maastricht en Groningen blijven zelfs helemaal verstoken van een stationnetje. En hoe hol klinken de beweringen over ideale CO2-afstanden als tegelijk de dagelijkse treinverbinding met Zwitserland wordt afgeschaft. Het vermoeiende is dat we al heel lang weten hoe het wel kan. Met de trein door Europa. Meer dan een eeuw geleden. Zo kwam je nog ’s ergens. Best belangrijk zo’n grensoverschrijdend transportnetwerk!

Casper Jansen

Photo by Ted Balmer on Unsplash