Liever de lucht in

We moeten met de trein maar zij van de treinen willen ons er niet in laten. Niet allemaal tegelijk. Te druk. Reizigers naar Duitsland of België die toch mee willen, moeten straks eerst een zitplaats reserveren. Heel gewoon. Net als bij vliegen, moeten ze bij de NS hebben gedacht. En wie dat allemaal maar gek gedoe vindt, moet maar in eigen land gaan boemelen. Plaats zat. De hommeles begint zodra iemand bij Maastricht, Oldenzaal of Rozendaal de grens over wil.

Het verwarrende van zo’n maatregel, is niet zozeer dat reserveren – al zullen sommigen dat ongetwijfeld laken als de zoveelste beknotting van hun vrijheid – als wel dat van de doorsnee reiziger wordt verwacht wat het management van de NS kennelijk niet hoefde te doen. Namelijk: koppie gebruiken en op tijd nieuwe trienstellen bestellen. Hoe moeilijk kan dat zijn, vooruitdenken zodat je klanten op alle trajecten gewoon lekker kunnen zitten. Want daar hebben we best zin in, internationale tripjes maken, zo gaf een recordaantal reizigers vorig jaar aan. ‘Fijn met de trein’ zou je zeggen. Voor iedereen: reiziger en NS.

Maar dan moet je natuurlijk jouw klanten op z’n Japans in coupés proppen en vervolgens geen andere uitweg ziet dan de volgende perrons dan maar over te slaan. Daar sta je dan met je koffers en je vliegticket in de tas. Keurig op tijd want voor een vliegreis moet je op tijd inchecken, anders nemen ze je gewoon niet mee. Dat is bekend. Maar de omroepster met ‘beste reizigers, de trein naar Schiphol rijdt niet’ terwijl je die zojuist voorbij zag zoeven, die kende je nog niet. Hij reed juist wel! Hebben aardige buren je met hun auto bij het station afgeleverd omdat je, wonend in een krimpregio, niet meer met de bus kan, en dan flikt het OV je dit.

Het schromelijk tekort aan treinstellen was – eerlijk is eerlijk – niet alleen te wijten aan matig materieelmanagement. Zo kampten ze op het Duitse spoorwegnet met personeelstekort om kapotte treinen te repareren. Pech voor ‘s landsburen die zich gedwongen zagen tijdens de vakantie kuilen in eigen bodem te graven. Maar ook zielig voor ons. Want transport verspreidt niet alleen goederen en mensen, het verbreidt ook de economie. Duitse toeristen besteden in ons land gemiddeld 112 euro per dag. Treinkaartje niet inbegrepen.

Dat voor zitplaatsreserveringen toch wel iets te zeggen valt, weten we van het vliegvervoer. In de luchtvaart geen staanplaatsen. Al denk ik wel eens dat sommige budgetcarriers dat graag anders zouden zien. Vliegen voor een prikkie, hangend en zachtjes zwaaiend aan hengsels, zoals in vroegere trams. Maar goed, wat heb je aan het comfort van een gegarandeerde zitplaats als er te weinig vliegtuigen zijn. Het lijken de spoorwegen wel. Ook hier, te laat te weinig vervoersmiddelen besteld of stuk of pech. In de lucht is dat de bliksem, onder de rails zijn dat de dassen. En dat allemaal in een land waarover wij, van SCEX, pochen dat het de logistieke draaischijf van Europa is.

De overeenkomst tussen het maltraiteren van reizigers over ter land, ter zee (onlangs hield de veerboot naar Noorwegen ermee op), of in de lucht zou een incentive moeten zijn om het verkeer van deze twee transportmodaliteiten eindelijk eens professioneel te zwaluwstaarten. Wie dacht dat de overstap van de topvrouw bij de NS naar de hoogste functie bij KLM ook betekenis zou krijgen voor een geïntegreerde vervoersstrategie is vooralsnog bedrogen uitgekomen. De mevrouw die eerst vliegtripjes naar Brussel en Parijs klimaat ondermijnende malligheid vond, koopt nu achter de rug van de regering én haar eigen aandeelhouders stikstofhoudende boeren op. Want, nu bij de KLM, wil ze daar pieken. Ook op korte afstandjes oftewel op korte termijn. Een hoogvlieger, ver verheven boven het aardse gewoel over onbewaakte spoorwegovergangen, bevroren wissels, boemelen naar Berlijn, geschrapte buslijnen. De kloof tussen OV – behoeften en OV – praktijk is wijder geworden. Dan toch liever de lucht in.

Met zoveel vervoersarmoede zit er weinig anders op dan, wil je überhaupt nog ergens op tijd komen, het privévervoer in eigen hand te nemen. Ik overweeg een piekbelaster een woest aantrekkelijk aanbod te doen. Met een simpele rekensom trek ik zijn stikstof uitstotend beestenspul af van mijn stikstof belastend privévliegtuigje. Valt dat optellen en aftrekken – hoef bijvoorbeeld niet meer klimaatvervuilend de weg op noch per trein, bus of vliegtuig en ben heus van plan om zo snel mogelijk elektrisch of waterstof de lucht in te gaan – positief uit voor de nabijgelegen natuurpostzegel dan is de keuze voor mijn vervoersmodaliteit snel gemaakt. In de tijd die ik zo uitspaar ben ik van plan om gevulde Portobello ’s te gaan kweken. Ben ik helemaal de ‘champion’.

Enige ‘mits of maar’ is dat ik niet mag landen op Schiphol. Daar staat tegenover dat ik niet meer te laat kan komen en in rare rijen hoef te staan. We hebben immers recht op bereikbaarheid. Dan maar liever de lucht in!

Casper Jansen

Photo by Chris Leipelt on Unsplash