Rondje wandelen

Pascal. Kende die Fransman vagelijk van de Wet van Pascal. Iets met druk en onverminderde voortplanting in alle richtingen. Zo geldt voor een draaivalraam een standaardwaarde van 600 Pascal. Hoor je glazenwassers nooit over terwijl dat wil zeggen dat het raam tot windkracht 11 bestand is tegen water en wind. Handig om te weten. ‘Zeg, glazenier, het raam dat ik heb besteld, heeft toch wel de juiste Pascal-waarde?’

Ook diepzeeduikers doen, vanwege de druk onder water, indirect hun voordeel met Pascal. Weet ik alles van als enthousiast sportduiker. Al moet ik bekennen altijd meer fascinatie had voor het spannende ‘onder water’dan de wiskundige wijsheid van Blaise Pascal. Ook wat hij te berde heeft gebracht over kegelsneden en driehoeken is grotendeels langs me heen gegaan; wiskunde was niet mijn sterkste vak op de middelbare school en ik moest hard werken voor een 6. Toch mooi dat we vandaag de dag bij SCEX Software Optimization wiskundige principes gebruiken bij het oplossen van optimalisatievraagstukken.

Denk niet dat ik hem daarmee – hij leefde trouwens tijdens onze Tachtig Jarige Oorlog – op zijn ziel zou hebben getrapt. Integendeel, hij vond dat ‘als iets onbegrijpelijk is, het niet wil zeggen dat het niet bestaat’. Had ie natuurlijk gelijk in.

Best mogelijk dat hij zijn toehoorders nog aanvullend op een tweede bon mot had getrakteerd. ‘Al onze ellende komt voort uit het feit dat wij niet rustig in onze kamers kunnen blijven zitten’. Doordenkertje. Hoor je vaker tegenwoordig dat we met een beetje minder immobiliteit minder bekaf zouden zijn. We bewegen als een dolle onze ogen door pushberichten, games en tv-series maar komen ondertussen geen stap verder. Wie afgemat is, innoveert noch ontwricht. Wat toch nodig is willen we af en toe ’s op andere gedachten komen. Kennelijk was dat in Pascals tijd niet anders.

Over het vak geschiedenis wordt vaak beweerd dat ‘t het best te begrijpen is door in te zoomen op één samenhangend onderwerp en daar dan analytische begripsvragen over te stellen. Door Pascal bijvoorbeeld! Wat was dat eigenlijk voor een man? Was hij een huismus? Meer plannenmaker dan doener? Kon je met ‘m lachen? Hij stond sowieso bekend als een gematigd eter en drinker. Gezien zijn uitlating over dat thuisblijven liet hij zijn boodschappen waarschijnlijk thuisbezorgen?

Of zit er meer dan een spoortje ironie in die observatie. Denk het wel want het imago van de studeerkamergeleerde die leefde binnen zijn eigen ‘cordon culinaire’ en slechts op zijn pantoffeltjes even naar buiten slofte als de ‘foodtruck van toen’ zijn straatje binnenreed, strookt niet met de uitvinder én exploitant van de eerste openbaarvervoerlijn in Parijs. Want dat was Pascal ook!

Voor wie wel eens in Parijs is geweest, is het moeilijk voor te stelle dat die stralende boulevards pas tweehonderd jaar na Pascal werden aangelegd. In Pascals tijd was de Parijse binnenstad een middeleeuwse gribus, een labyrintisch kruipdoor-sluipdoor. Propvol bouwsels die in de weg stonden, lukrake winkeltjes, stadsboerderijtjes en marktjes die ieder doorgaand verkeer belemmerden. Onverlicht, mysterieus in de slechtste betekenis van het woord, stinkend naar urine en rottend ooft. En inderdaad, daar kwam de odeur van de dampende paardenvijgen van de ov-koetsen dan nog bij. Maar die drollen van zo’n reguliere route roken toch anders dan die afkomstig van de edele dieren van de aristocratie. Platvloerser? Plebejerachtig. Proletarischer? Zal best maar wél uitgeworpen door de 1-Paardenkrachtknollen van de gewone man.

Geen idee van waar naar wat dat tramachtige, omnibusachtige transportmiddel van toen eigenlijk liep. Moest je voor een ritje met die ‘postkoets voor de gewone man’ een kaartje kopen? Retour of enkele reis? Rekende je af met de conducteur en had die een fluitje of een toetertje. Pascal kennende was dat allemaal uitgekiend en voor de reiziger volstrekt duidelijk.

Pascal was niet alleen een wiskundig genie maar ook een gekend filosoof. Best mogelijk dat hij in de retraite van zijn huiskamer ‘zijn’ haltes in die eerste openbare stadstransportketen – en alle andere erna – filosofisch beschouwde als evenzovele schakels in denken en doen. Dan gaat zo’n reisje door de stad over meer dan een verplaatsing van A naar B. Dan transformeren zulke, in praktijk gebrachte, denkbeelden naar concrete redenen waarvoor het loont om af en toe eens de deur uit te gaan en al wandelend wat te mijmeren en te filosoferen. Niet alleen in Parijs overigens. Immers – quote hoogleraar klinische neuropsychologie Erik Scherder van de VU – ‘Wandelen is goed voor je. Een goede wandeling vermindert somberheid, stimuleert creativiteit én zorgt voor focus. “Elke dag een ommetje van minstens een half uur maakt al een groot verschil.’

“Wandelen kan bovendien leiden tot mind-wandering: tijdens het wandelen kun je emoties beter reguleren en een beetje mijmeren met elkaar. Je voelt je ontspannen waardoor je makkelijker vragen aan elkaar stelt als ‘Hoe gaat het nu écht met je?’. Ook stimuleer je tijdens een wandeling de hersenfunctie flexibiliteit. Hierdoor heb je een meer open houding en reflecteer je makkelijker.

Brengt die Pascal toch maar mooi wiskunde, filosofie, transportnetwerken, ketendenken en de opbrengst van een rondje wandelen tezamen. De Nijmeegse Vierdaagse komt eraan, ik ga op pad!

Casper Jansen

Photo by Sincerely Media on Unsplash