Kijk omhoog en mik op de hoofdvogel in de keten

Oorlog in Europa? Ben er niet zo bang voor. Al was het maar omdat ‘t nog een jaartje of tien duurt voordat onze vloot nieuwe straaljagers op sterkte is. Er vliegen er inmiddels twee, maar die zijn om te testen. De rest van de bestelling gaat fasegewijs. Voordeel van zo’n uitgerekte productieperiode is dat er tijd overblijft om verbeteringen aan te brengen en de laatste technologische snufjes in te bouwen. De hoofdvogel in de keten. Werk in ontwikkeling…

Verfijnde snuffelaar met een prijskaartje

Met de snelheid waarmee de technologie doordendert, wordt de claim dat straks boven onze hoofden de modernste gevechtsvliegtuigen ter wereld razen geloofwaardig. Mag ook wel, want goedkoop zijn ze niet. Ongeveer 4,5 miljard euro voor 37 stuks. Maar dan vliegt er ook wat. De vijand is gewaarschuwd.

Ik zeg nu wel ‘vliegtuigen’ maar daarmee doe ik het luchtwapen van onze krijgsmacht tekort. De vliegmachine van weleer is geëvolueerd tot een moeilijk waarneembare verfijnde snuffelaar. Eén die binnen een gevechtswolk informatie verzamelt en de data uitwisselt met onderlinge platformen en gevechtssystemen, zodat ermee kan worden gevochten: te land, ter zee en in de lucht.

Supply Chain Management voor wereldvrede

Werkt die sensorische complexiteit naar behoren dan schijn je er ook nog best goed mee te kunnen schieten. Maar liever niet. Het gaat erom vijandige bedoelingen tijdig te doorzien en navenant te reageren. Wil de vijand dan nog niet luisteren, dan moet ie maar voelen. In dat ‘tijdig doorzien’ en ‘navenant reageren’ herkennen wij, van SCEX meteen de heilzame invloed van Supply Chain Management op de wereldvrede.

Op strategisch niveau is besloten dat de leverancier de rol van ketenregisseur op zich neemt. De distributie van onderdelen wordt straks georganiseerd vanuit vijf regionale verdeelcentra, verspreid over de wereld, met de VS als zenuwcentrum. De consequentie is dat het bestaande distributiecentrum in ons land waar de reserveonderdelen voor de huidige straaljagers worden beheerd, zijn functie verliest. Jammer want tweederde van de kosten van een gevechtsvliegtuig gaat zitten in onderhoud en logistiek. En, laten we eerlijk zijn, dergelijke ketenonderdelen organiseer je toch het liefst dicht bij huis.

The next hit

Nu zijn gevechtsvliegtuigen geen wasmachines, vinylplatenspelers of warmtepompen. Omzetvoorspellingen doen er bij gevechtsvliegtuigen dan ook wat minder toe. Bovendien bestelt het toestel zelf zijn reservedelen. Worden die ook nog afgeleverd met een exemplaar dat even snel vliegt – tweeduizend kilometer per uur – dan geeft dat weliswaar een leuke twist aan het begrip ‘Just in Time’ maar nog steeds weet niemand waar en wanneer de volgende oorlog losbarst.

Stel, ons continent is de pineut. Dan valt het Europese distributiecentrum binnen de gevechtszone. Overal bommen en granaten; bedoeld om dingen, zoals distributiecentra, kapot te maken. Hoe komt de luchtmacht dan aan zijn onderdelen? Het dichtstbijzijnde DC zit immers ergens in Azië of de VS. Vind ik ver. En kijk ik naar de drie logistieke utiliteiten: plaats, tijd en bezit, dan wordt het probleem nog nijpender. Bij een hoogwaardig luchtwapen draait het om slagkracht. Het product – bom of batterij – moet op het suprême moment en op de juiste plaats in de juiste condities verkrijgbaar zijn, zodat de vliegenier zonder haperen kan opstijgen. Enig lichtpuntje is dat het leger zich, nog minder dan in vredestijd, iets hoeft aan te trekken van kostenbewaking; tijdens de vrede een niet geringe logistieke voorwaarde.

Een stap verder denken

Was ik luchtmaarschalk, met een SC-brevet, dan zou ik de distributie, bedacht door een burgerfabrikant, te wijdmazig vinden en dus behoorlijk riskant. Leuk bedacht. Op papier. Vergeten is evenwel dat oorlogen die niet worden gevoerd, eveneens gestreden en gewonnen moeten worden. Ook dan moeten jouw zaakjes op orde zijn.

Hoofdvogel in de keten

Kan me voorstellen dat overdadig gebruik van clichés, over vogels & lucht & zo, bij de luchtmacht belemmerend werkt op iemands promotiekansen. Desondanks zou ik de strategen er, al parafraserend, op willen wijzen dat ‘de hoofdvogel pas kan worden geschoten als de krijgsmacht de eigen grenzen kloek en moedig overschrijdt door de aanvoerketen intrinsiek onderdeel te laten uitmaken van het strijdtoneel’. Worden schakels soepeler van en ketens vanzelf korter.

Momenteel wordt straf geoefend met de vliegende voelsprieten, bekend als JSF of F-35. Met het gevechtsklaar maken zijn de proefpiloten nog wel even bezig. Dus de Rus begrijpt heus wel dat het nu geen enkele zin heeft om aan te vallen. Zo deducerend kom ik tot de elementaire conclusie dat oorlog er voorlopig niet inzit. Iedereen kan dus gerust op vakantie. Mijn advies voor het komende zomerreces: kijk, waar je ook bent, zo nu en dan ’s omhoog. Want daar is de blauwe lucht.

Casper Jansen