Listige logistiek met cyberpaard

Bij de congreszaal over cyberveiligheid in Israël stond van de zomer een cyberpaard. Het beest was opgetrokken uit het inwendige, door virussen geïnfecteerde computers. We weten niet wat we binnenhalen, laat staan wat de gevolgen zijn, was de boodschap van de kunstenaar.

De houten voorloper

Hoe zat het ook weer met het origineel? Lang verhaal, kort: drieduizend jaar geleden verloor Troje de oorlog door een slimmigheid met een houten paard. Gek genoeg rept Homeros in zijn ‘ooggetuigenverslag’ er met geen woord over. Wat we weten komt uit een passage in zijn reisreportage over de man die het verzon. Opgeleukte versies over een vehikel in hippische gedaante waarmee de machtigste handelsstad van de Europese oudheid een verwoestende poets werd gebakken, ontstonden veel later.

Is het een vogel? Is het een vliegtuig? Nee een paard!

Onmachtig de belegering van Troje tot een goed einde te brengen, besluiten de Grieken er een punt achter te zetten. Dan bakt ‘de man van de duizend listen’ de poets met het paard. Op zekere ochtend geloven de Trojanen hun ogen niet. Na tien jaar zijn de Grieken verdwenen, met achterlating van een enorme rotzooi en een houtengevaarte. Dagenlang was het gissen geweest naar dat gehamer in het vijandelijke kamp. Cyclopische stormram? Titanische belegeringstoren? Maar een paard. Nou nee!?

Een zoenoffer?

Van een bij de kolos rondscharrelende gast krijgen ze te horen dat de Grieken zo stom waren de godin met de fonkelende ogen te beledigen. Bij wijze van boetedoening timmerden ze voor haar een erepaard en trokken vervolgens hun zwarte schepen van het strand. Om te voorkomen dat de vijand in de stad met dat zoenoffer gaat pronken, is het paard hoger en breder gemaakt dan de stadspoorten. ‘Hoezo, kan er niet door? Waar een wil is, is een weg’ roepen de Trojanen. De waarschuwing van zeurpietje Cassandra dat je cadeautjes van Grieken nooit moet vertrouwen, wuiven ze weg.

Groots vakmanschap

Wat gaan de Trojanen doen? Slaan ze het gevaarte kort en klein? Gooien ze het verderop van de rotsen? Of stinken ze erin en halen het paard triomfantelijk de stad binnen? De vrijwilligers die zich in de buik van het paard hebben verstopt, gokken op het laatste. Hun groepsgrootte varieert per verteller. Van dertig tot vijftig. Bij minimale bezetting woog alleen al de menselijke lading, inclusief volle wapenrusting, minstens drieduizend kilo. En de bekisting het veelvoudige.

Logistiek (on)mogelijk

Hoe hebben onze logistieke collega’s uit Troje dat opgelost? Om te beginnen stond de stad op een heuvel. Dus die knol moest omhoog. Verder was toentertijd geen vervoermiddel op zoveel wieldruk berekend. Dus zullen ze het paard op een soort vlonder of pallet hebben gesjord. Door er een rij geschilde boomstammen onder te schuiven, kon het gevaarte zowel rollen als zwenken. Onderwijl een span ossen de vreemde vracht naar de stad trok, werd de zuidelijke stadspoort gesloopt. Zodoende stond niets de blijde inkomst van het gegeven paard in de weg.

Een handelsmissie naar Sparta

Een handelsmissie naar Sparta moet het geweest zijn. Onder leiding van Paris, jongste zoon van de koning van Troje. In het soldateske Sparta is constant vraag naar wapens uit de Trojaanse bronsgieterijen. Eenmaal gearriveerd wordt de prins smoorverliefd op Helena, echtgenote van de koning, en zij op hem. Het stel besluit naar Troje te vluchten. De bedrogen vorst stuurt een ultimatum. Helena terug of de beuk erin. Een nogal overdreven reactie, ingefluisterd door zijn broer. Deze uitslover, ook koning van een stadstaatje, maar met meer kapsones dan alle Griekse krijgsheren bij mekaar, heeft een verborgen agenda. Hij wil het Trojaanse bronsmonopolie breken. Voortaan dienen de ezelskaravanen met ingrediënten voor brons-tin en roodkoper, in staven van circa 23 kilo, van noordwestelijk Turkije rechtstreeks naar Griekenland gedirigeerd te worden. De opportunist hekelt de arrogante ‘Troje Eerst-mentaliteit’, die volgens hem spreekt uit de weigering om Helena terug te sturen. Het frame van krenking van ‘nationale’ eergevoelens werkt perfect. Eensgezind trekken de Griekse krijgsheren hun bronzen zwaarden. En zo gebeurt het dat ‘een knap gezichtje duizend schepen zee deed kiezen’.

Het cyberpaard

Terug naar het epische heden. De boodschap van het Cyberpaard is niet mis te verstaan. Dat logistieke netwerken door de snelheid van de technologie wel worden gemoderniseerd maar niet vernieuwd, zie ik overal om me heen. Liever de infrastructuur aanpakken dan teruggrijpen op de negatieve processen die erdoor op gang worden gebracht. Dat werk. Het lijkt wel of de wet van de korte termijn ons dwingt ‘de organisatie van het geheel’ te veronachtzamen.

Nu het cyberpaard ons de impact van die verwaarlozing op het primaire proces heeft laten zien, is het aan ons, als medehoeders van de ketens, om dat apocalyptische hoefgetrappel buiten de deur te houden. Hoogste tijd voor een paradigmashift in het organiseren van onze logistieke ketens. Want bestaande oplossingen voor nieuwe uitdagingen, is niet meer van deze tijd. Waarom zouden we immers willens en wetens ‘paarden van Troje’ blijven binnenhalen?

Casper Jansen