Topsy Turvy

Steeds meer Europa. We zijn gewend geraakt, aan die alsmaar uitdijende Europese Unie bedoel ik, want het continent lag er altijd al. Sinds de oprichting van de Kolen- en Staal Gemeenschap, economische voorloper van de EU, raakten die twee Europa’s steeds meer verstrengeld. Veels te veel, volgens veel Britten. Dat daardoor het soevereine Engelse koren bedolven raakte onder Brussels bureaucratische kaf, begon de eilandbewoners steeds meer tegen te staan. Zij willen de controle terug, op hun eigen doen en laten.

Brexit

Alleen, een interne markt verlaten, dat gaat zomaar niet. Eruitstappen betekent opboksen tegen een massief bolwerk, juist opgetrokken om weerwerk te bieden tegen verlangens naar autonomie en gevoelens van miskenning. In naam van de vrede. En inderdaad, sedert de organisatie van dat ideaal is oorlog tussen Europese landen uitgebannen. Wat niet wegneemt dat de politieke en bestuurlijke inkapseling waarmee dat gepaard is gegaan, in het ‘drijvende koninkrijk’ is ervaren als slinks. Bij zo’n demonische halffamilie willen wij, Britten, niet horen. 52% vindt dat, althans. Daarenboven zijn wij, welbeschouwd, ook geen Europeanen. Vermoedelijk een opvatting met een aanmerkelijk hoger percentage. Al met al, Exit Brittanië!

Buitengewoon Brits

Britten zien hun eiland graag als onneembare veste. Toegegeven, Willem de Veroveraar kwam van de overkant, uit Normandië, stak in 1066 over en drong zich met succes op aan de lokale bevolking. Om dat te vergoelijken besloot men dat hij eigenlijk al een beetje Brits was doordat de bejaarde Engelse koning op zijn komst had aangestuurd! Nadien was het niemand meer gelukt. De Spaanse Filips II niet met zijn Onoverwinnelijke Vloot. De Franse Napoleon niet met zijn handelsblokkade. De Duitse Hitler niet met zijn vliegende bommen, V1 en V2. Stuk voor stuk liepen ze te pletter op de onverstoorbare inwoners van ‘Gods’ own country’.

Een pastei van historische varia, selectieve amnesie en bombastische vaderlandsliefde – gebakken uit feiten en alternatieve feiten – smaakt zelden naar betrouwbare geschiedschrijving. Zo hadden de Spanjolen vette pech met het weer. Vonden de kikkerbilvreters door toedoen van de Pruisen hun ‘Waterloo’ op het nippertje en gingen de ‘krauts’ tenonder, na in de tang te zijn genomen door Amerikaanse ‘neven’ op het ene en het Rode Leger van de communisten op het andere front.

De Britten op z’n Europees

En om nog even terug te komen op dat roemruchte jaar 1066. Ver voordien was Albion al een immigratieland, in trek bij landverhuizers en werkzoekers. Kelten, Romeinen – Julius Caesars’ oversteek met 28 oorlogsschepen en 600 vrachtschepen, volgepakt met 5 legioenen en 200 Gallische ruiters, was een ordinaire invasie – Friezen, Ieren, Angelen, Saksen en allerhande Noordse types. Misschien niet altijd even welkom. Maar, zoals bekend, laten nieuwkomers zich niet zo gauw afschrikken. Zij trokken hun bootjes op het strand, vastbesloten er het beste van te maken. Weldra raakten ze ingeburgerd en deden mee.

Of het nu komt door hun vikingenbloed of dat bewoners van een eiland er ook wel eens van af willen, weet ik niet. Wel dat zij op zekere dag de zeilen hesen om van ver te halen wat lekker is. Op z’n Europees. Hardhandig. Dit gekoloniseer van vreemde landen met kling en kanonnen ging door voor businessstrategie. Zolang het erover gegoten staatkundige sausje niet begon te schiften, bracht de negotie veel geld in het laatje.

British society

Op zeker moment strekte het Britse imperium zich uit van India en Hongkong tot Australië, van Amerika en Canada tot de Caraïben, en van Afrika, het Midden-Oosten tot de Falklands. De aanraking met andere culturen verhinderde de Engelsen overigens niet héél erg Engels te blijven. Tussen die vreemde snuiters, met hun malle fratsen en rare gewoontes koesterden zij hun eigen levensstijl. Dat door dit behaagzuchtig isolationisme hun venster op de wereld een steeds beslagener aanblik op de werkelijkheid bood, deerde weinigen. En zo groeide die eenkennigheid uit tot een cultuur; ideale voedingsbodem voor het scheppen van een glorieus verleden en een onwankelbaar geloof in de natiestaat, als symbool van het soevereine van de eigen identiteit.

Wordt vervolgd

Casper Jansen