Kijkend vanaf de blanke top der duinen heeft de zee nog iets van dat eindeloze. Dat je er nog scheep kan gaan om ergens aan de overkant aan te meren. Schotland maar ook Brazilië. Kan nog steeds. Per boot. Alleen, het onbelemmerde is eraf. Tegenwoordig denken we bij het ruime sop eerder aan een bedrijventerrein. Met buizen, kabels, leidingen, windturbines, gaskranen, olieboortorens en andere offshore activiteiten. En het einde is nog niet in zicht. Het wordt nog drukker als er straks ook mangaanknollen moeten worden geoogst. Weet niet wat voor machines ze dan weer gebruiken. Zal wel een kruising worden tussen een zuighopper en een baggermolen, verrijkt met lopende banden en schuddende zeven. En uitgerust met stralingsmetertjes want die mangaanknollen schijnen radioactief te zijn.
Afijn, door die obstakels verandert de Noordzee geleidelijk in een wildwaterbaan. Terwijl het er zonder die hindernissen al flink kan spoken. Dat er op deze drukke zeeroute regelmatig containers over boord kieperen, klinkt het haast logisch. Als het weer eens zover is of wanneer een lading elektrische auto’s in de fik vliegt, dan plooien we onze gezichten met bezorgdheid en luisteren begripvol naar burgemeesters van de Waddeneilanden die andere routers bepleiten. Om ons, nadat met de storm tegelijk met het nieuws is gaan liggen, onder te dompelen in opbeurender scheepvaartberichten. Bijvoorbeeld over een Nederlandse scheepswerf waar een dieselcontainerschip is omgebouwd naar een waterstofschip.
Zulke staaltjes maritieme innovatie appelleren nog immer aan een ‘Hollands Glorie’-sentiment. Dit opwellende poldergemoed, bestaande uit een mengsel van juttersromantiek, de smaak van levertraan en De Zilvervloot, lijkt ons zelfs te vrijwaren van de hoogwaterpaniek die telkens uitbreekt als op de Zuidpool weer een gigantische ijsschots is losgebroken en smeltend naar de evenaar drijft.
Alarmerend? Zeker! Maar tegelijk ook geruststellends vanwege het met dijken, deltawerken en zandmotor doortrokken narratief. Stijgt de zeespiegel sneller dan verwacht? Dan verhogen we toch gewoon de zeewering. Doen we er toch gewoon een zwuifje bovenop. Dat is het ware Delta Denken.
Wij, van SCEX, vragen ons ondertussen af of die optimistische galm niet alleen de ‘Klok van Arnemuiden’ overstemt maar eigenlijk vooral vals klinkt. Daardoor verzuimen we, vanaf een mooie uitkijkplek bovenop de duinen, achterom te kijken. Naar het zoete binnenwater En dan bedoel ik onze rivieren, de wegen voor onze binnenvaart.
Ik moest eraan denken door de wedstrijd Pompoen Peddelen, georganiseerd door het Vlaamse pompoengenootschap. De race staat open voor ‘skiffeurs’ die, gezeten in een reusachtige uitgeholde ronde veelkleurige plompe groente, slalommend, waggelend en dobberend de finish moeten zien te halen.
Geen serieuze transportmodaliteit volgens mij. Zo’n regatta is eerder de vrucht van totale zorgeloosheid over de inferieure kwaliteit van onze binnenwateren. Erin worden permanent stoffen geloosd die schadelijk zijn voor het wel en wee van dieren en mensen. Waterleidingsbedrijven hebben steeds meer moeite om er drinkwater van te maken. Een in Friesland dreigend verbod, vanwege gevaren voor de volksgezondheid, op het met polsstokken over slootjespringen, lijkt me niet denkbeeldig. Want tegen stijgend zout water helpen dijken, tegen vies zoet water niet.
Hoogtijd de schijnwerper te richten op de binnenvaart, een tak van de logistiek die er doorgaans nogal bekaaid afkomt. Nu denk ik niet meteen aan de Bonkervaart als te mijden transportkanaal. Ook denk ik niet dat een spits, aak, duwbak, parlevinker of riviercruiseboot door smerig water minder snel gaat varen. Maar is zo langzamerhand niet de tijd gekomen dat logistiek Nederland zich niet alleen bemoeit met sluizen, veren en pontjes & zo. Maar dat wij, van de logistieke keten, ook ons zegje gaan doen over de functie en de belangen van de medegebruikers van ‘onze’ waterwegen. Al of niet onder het genot van een oorlam of een glaasje heerlijk helder H20.
Casper Jansen
Photo by Jesse De Meulenaere on Unsplash
