Kortste omweg: ‘Wij is het nieuwe ik’

Bij ingrijpende gebeurtenissen, en de Coronapandemie is er zeker zo een, zijn er altijd mensen die roepen dat het voortaan anders moet. Nog los van het feit dat dit anders vaak een heel persoonlijk anders is – waardoor het ene andere het andere andere niet is – staat al wel vast dat scenarioplanning, strategisch voorraadbeheer en kritische massa de nieuwe logistieke buzz-woorden zijn. Wij, van de supply chain, kunnen daarbij niet achterblijven. Want als er één vakgroep is die bemoeienis heeft met de internationale verdeling van goederenstromen, dan zijn wij het wel.

Geen eenvoudige discussie overigens. De onderwerpen zijn breder dan ze lijken en de uitvoering ervan is, zoals bij veel onderwerpen in de supply chain, minder makkelijk dan sommige alarmisten denken. Zo wil menig organisatieadviseur, cabaretier en politicus de maakindustrie weer naar ons land overhevelen en moet ‘Made in China’ weer ‘Made in Holland’ worden. Of, nog nieuwer normaler: ‘Made in the Netherlands’.

Of reshoring daadwerkelijk het nieuwe credo wordt, valt nog te bezien. Op het eerste gezicht klinkt het ‘we moeten ons bij kwetsbare productieketens minder afhankelijk maken van het buitenland’ zo onweerlegbaar logisch dat menige ketenmanager zich onwillekeurig zal afvragen waarom we dan toch ooit met z’n allen massaal onze producten uit het Verre Oosten zijn gaan halen.

Welnu, voor iedereen die de taferelen van de overhitte coronahamsteraars nog op het netvlies heeft, ligt het antwoord besloten in de term die er sindsdien symbool staat voor: kink in de keten. En zo leek het ook, op het eerste gezicht. Want wat men zag – of dacht te zien – waren consumenten die door hun gedrag het beeld opriepen van suboptimaal ketenbeheer. En, inderdaad, uit een oogpunt van waardecreatie is het zonodig meermalen naar de winkel moeten een laagwaardig product als een wc-rol, een zwaktebod. Van stoelgang en wc-rol zullen, op enkele verfente waterflesgebruikers na, slechts weinigen bestrijden dat er tussen die twee een oorzakelijk verband bestaat.

Maar dat verband lag er niet tussen de verfoeide onderleverantie van wc-rollen aan de Nederlandse supermarkten en een producent in een ver afgelegen lagelonenland. Het was de binnenlandse distributie die het even niet kon bijbenen. Heel even maar want daags na de desolate aanblik van de schappen was het hygiënevak  weer gevuld, met voor elke bil wat wils. Want papier, dat was er meer dan genoeg.

Desondanks is de toiletrol uitgegroeid tot het symbool van de ‘veerkracht’ die verloren zou zijn gegaan. De kreten dat de afhankelijkheid van een productieketen die het hele aanbod omvat, minder moet en dat we derhalve weer van alles en nog wat zelf moeten gaan produceren, dienen we wel serieus maar tegelijk niet al te letterlijk te nemen.

Ga maar na. Tegen een volgende microbe die het op ons heeft voorzien, moeten we ons mogelijk – en laten we hopen dat het RIVM daarover stelliger zal zijn – niet beschermen met mondkapjes maar met een knijper op de neus. Mogen die van hout zijn of is kunststofvariant veiliger? En, waar halen we in een droogtrommelsamenleving effe vele miljoenen knijpers vandaan? Gaan we dan vanaf morgen penitentiaire inrichtingen voorbereiden op dit nieuwe ambacht? En stel dat het, tegen alle verwachtingen in, de gevreesde oorsmeerbacil is? Moeten we dan bij de Russen, Chinezen of Indiërs aankloppen? Of toch beter zelf aan de slag met de ontwikkeling van gecertificeerde oorkleppen.

Hoe dan ook, het is te makkelijk om voor te schrijven dat er grotere voorraden moeten worden aangelegd van producten waarvan niemand weet of we ze überhaupt nodig zullen hebben. Dan is het beter om te investeren in ‘Just-in-Time’ warehouses waar lange straten met 3D-printers zorgen voor de instante aanvoer van de juiste producten, in de juiste hoeveelheden, volgens de juiste specificaties en exact getimed.

Vraag blijft wat het diversificeren van productie en aanvoer betekent voor het veelgeroemde ‘Lean Management’. Klopt die filosofie nog wel? Meer dan ooit denken wij bij SCEX. Want ook bij een nieuwe wind zullen professionals in de logistieke keten scherp aan de wind blijven zeilen. Principes van ‘Lean Management’ komen daarbij uitstekend van pas. Leveren op basis van de klantvraag, met een minimum aan verspillingen, volgens de juiste specificaties, met korte omstel- en doorlooptijden en met veel oog voor de inbreng van de werkvloer: meer dan ooit is daar behoefte aan. Maar dan wel over de hele keten heen. Weg dus met ‘ikke ikke ikke en de rest kan stikken’. Voor wie echt snapt hoe soepel functionerende ketens in elkaar zitten is Wij het nieuwe Ik. Ook als dat straks een omweg betekent, ten opzichte van voormalige situaties. Want dat is gewoon de nieuwe kortste weg!

Casper Jansen