Morele ketens
Voor de mensen van Natuur en Milieu had de anti-wegkijkwet wel wat meer ‘anti’ gemogen. Zij vinden dat de multinationals […]
De Nieuwe Zijderoute & memorandum van misverstand
Als de overeenstemming met de AIIB standhoudt, is Italië de eerste van de G7 staten die zich officieel aansluit bij de Nieuwe Zijderoute. Gezien de staat van de infrastructuur in grote delen van het land, werpt Casper de vraag op of het de Italiaanse economie net zo zal vergaan als die van veel Afrikaanse landen. Hij merkt op dat de Nieuwe Zijderoute en de Oude Zijderoute door deze ontwikkelingen niet ver meer van elkaar verwijderd zijn.
Het grootste verschil tussen de Oude en Nieuwe Zijderoute is dat vroeger allerlei exotische producten in Venetië aankwamen, zonder dat iemand ooit een Chinees zag. Dat is tegenwoordig wel anders. Als toerist bezoeken steeds meer inwoners van de Volksrepubliek China ons Volendam, van de circa 3,8 miljoen Chinese miljonairs liep een aantal met open mond en portemonnee rond op de internationale kunstbeurs Tefaf te Maastricht en het aantal, in ons land gevestigde, Chinese bedrijven en organisaties is allang niet meer op één hand te tellen.
Nauwelijks een kwart eeuw geleden trokken wij zo naar China. Zij het, niet zozeer vanwege de bezienswaardigheden, maar om zaken te doen of een bedrijf te vestigen. De ondernemer die bereid was niet moeilijk te doen over bescherming van zijn eigen intellectuele eigendommen noch sterk gehecht was aan het afschermen van zijn technologische kennis, kon een miljoenenmarkt tegemoetzien.
Sindsdien is de ‘slapende reus’ van toen wakker geworden en heeft zich ontpopt als een vederlichte vlinder die de ‘fabriek van de wereld’ wil worden. Daarbij denk je al gauw aan tuinkabouters, zonnecellen, kerstballen, baseballpetjes en onwaarschijnlijke huishoudartikelen, niet zelden van een weerzinwekkende lelijkheid. Maar die fase zijn de Chinezen voorbij. Ze zijn klaar voor een sprong omhoog in de waardeketen. Industriële topproducten willen ze maken. Luchtvaarthoogstandjes, voor onder en boven de dampkring. Batterijen voor alles wat rijdt of rolt. Medische vernuftigheden om de vergrijzende wereldbevolking gezond te houden. Made in China.
Toe te juichen initiatieven, ware het niet dat die van China een geduchte concurrent maken van gevestigde Amerikaanse en Europese handelsbelangen. En dat is niet de bedoeling, zo begrijp ik uit verbolgen reacties. Hieruit rijst het beeld op van een natie die ons bespioneert om onze industriële, technologische en innovatieve geheimen binnen te harken. Helemaal terecht vind ik dat verwijt niet. Waarschuwingen daaromtrent werden al afgegeven in de periode dat het aantal handelsmissies, sommige onder Koninklijke of minister-presidentiële auspiciën, dusdanig groteske vormen aannam dat de Chinese autoriteiten subtiel suggereerden dat een beetje minder heus de relatie niet zou schaden.
Omgekeerd, trokken Chinese entrepreneurs, studenten en handelsmissies onze kant op. Tot in Groningen en Giethoorn kwamen we ze tegen. Vonden we leuk. Totdat uit de krochten van het Europese economische bestel een alarmerende vraag opborrelde. Is de wereldeconomie werkelijk gebaat bij Chinese ondernemingen die, in plaats van zelf te innoveren, de toenmalige technologietransfer nu ten eigen bate aanwenden om zo, op min of meer oneigenlijk gronden, het westerse bedrijfsleven te beconcurreren? De angst die dit opwekte, leidde ertoe, zo lijkt het wel, dat China bijna van de ene op de andere dag werd omgedoopt van geliefde handelspartner tot structurele rivaal.
Deze status noopt de Europese Unie tot maatregelen waarmee moet worden voorkomen dat de autonomie van bepaalde Europese sectoren in gevaar raakt want anders worden we gedegradeerd tot ‘onderaannemer van China’, aldus de Eurocommissaris die groei en banen in zijn portefeuille heeft en in dit verband niet wil spreken van protectionisme. Als vrijwel tegelijkertijd de Italiaanse regering laat weten om als formele stap naar intensivering van de samenwerking tussen Italië en China van plan te zijn een ‘Memorandum van Overeenstemming’ te ondertekenen, dan valt te begrijpen dat dit voornemen bij de Europese partners enige bevreemding wekt. Op hun beurt vinden de Italianen dat dan weer raar. Geopolitiek gedraai? Onzin! We willen gewoon meer bouw- ,energie – en landbouwproducten exporteren. Duitsland en Frankrijk exporteren vijf keer zoveel als wij naar China. Dat willen wij ook. Ondanks de zeshonderd Chinese bedrijven die reeds in Italië actief zijn, staan wij met achttien miljard euro slechts op plaats 21 van exporterende landen. Dat kan en moet hoger. Daarover geen misverstand. Omdat Xi Jinping, leider van Volksrepubliek China, dat ook vindt, komt hij in hoogst eigen persoon te Genua zijn handtekening zetten. Dus wat is het probleem?
Wat nochtans problematisch aan die samenwerking zou kunnen worden gevonden, is dat de infrastructuur in grote delen van Italië hard aan vernieuwing toe is en dat de, overigens niet bijster Europagezinde, regering krap bij kas zit. Voor de Chinezen geldt zulks niet. Dat toont de Nieuwe Zijderoute – wel eens omschreven als het grootste economische project dat de wereld ooit heeft gezien – aan. Dat de Chinezen voor een snelweg hier en een tunnel of spoorlijn daar, hun hand niet omdraaien, hoef je slechts naar Afrika te kijken. Het inpalmen van een nationale economie hebben de Chinezen daar tot kunst verheven.
Italië wil graag de haven van Triëst een boost geven. Door de Chinezen te vragen behulpzaam te zijn bij het verwezenlijken van die wens, wordt Italië de eerste van het intergouvernementele forum van zeven industriële staten (G7) die officieel aansluit op de Nieuwe Zijderoute. Een blik op de kaart laat zien hoe kort de afstand is tussen Triëst en Venetië, de havenstad van waaruit Marco Polo vertrok voor zijn reis langs de Zijderoute. De cirkel is rond.
In mijn boek Zijdelinks (stuur een mail naar casper@scex.nl als je het wilt lezen) lees je alles over de avonturen van Marco Polo langs de Zijderoute. Hoogst actueel. Net zoals onze business game Silk Race. Daarin kom je alle details te weten over deze nieuwe logistieke keten van formaat. En over nog veel meer actuele supply chain onderwerpen.
