Koud kunstje

De bedoeling was dat de ‘marsraket’ van Elon Musk na een testvlucht zou terugkeren op aarde. Doordat het gevaarte met een te hoge snelheid het landingsplatform in schoof, ging het fout. Het prototype voor de raket waarmee eens mensen en vracht naar Mars moeten worden gebracht, eindigde in een knal. In commerciële raketkringen noemen ze dat ‘een snelle onverwachte demontage’.

Pech dus voor de volgende testvlucht. Ook jammer voor de verspilde brandstof terwijl er door de explosie ook niets meer te recyclen viel. Een voertuig naar de Rode Planeet laten pendelen, is voorlopig dus nog een dure grap. Al horen de initiatiefnemers wel degelijk logistieke toekomstmuziek. Maar gaat al dit gevleugelde spierballenvertoon buiten onze dampkring ook helpen bij het beteugelen van de opwarming van onze huisplaneet? Hoe circulair zijn die galactische avonturen eigenlijk?

‘Circulair’ is immers de nieuwe trend. In de komende jaren gooien we steeds minder afval weg, swappen we fietsen, hergebruiken we grondstoffen, kopen we alleen nog producten die gerepareerd kunnen worden of die op een ander manier weer de kringloop in kunnen. Van afgedankte jeans nieuwe denimmode maken of de garens opnieuw spinnen. CO2 op je T-shirt wordt een ‘prop’: een cultmerk waarmee dragers respect afdwingen.

Vroeger zou er op zo’n kledingstuk iets betogends en opstandigs zijn geprint. In de trant van: SEEOTWEE is niet OK. Maar in de circulaire economie hebben we genoeg aan een half woord. De impliciete boodschap volstaat dat de drager – bij voorkeur fietsend of hollend door het park – bewust bezig is de stikstofuitstoot te halveren.

Behoren we binnen de supply chain ook tot het groeiend aantal ‘circulairen?’. Wat dragen we bij aan het verminderen van de plasticsoep, het vertragen van klimaatverandering en het stoppen van biodiversiteitverlies? Kunnen we onze ketens zodanig inrichten dat abiotische grondstoffen – mineraal, fossiel en metalen – efficiënter worden gebruikt? Is er überhaupt, qua logistiek, een biotisch reactie mogelijk? Als hout voor huizen een lager soortelijk gewicht heeft dan beton, kan dan eerder op e-transport worden overgeschakeld? Of zijn er dan meer vrachtwagens nodig en spannen we het paard achter de wagen? Want wat weegt meer: een kilo lood of een kilo veren?

Hoe we het ook wenden en waar we het ook keren, feit blijft dat er spullen van A naar B (en C) moeten worden gebracht. Wat wij, van SCEX, in ieder geval kunnen doen, is nog harder nadenken over deelplatforms voor specifieke vervoermiddelen, modulaire containers en zuinig zijn met bevoorradingsdingen die circulair gewoon heel moeilijk zijn.

Een inkoppertje is meer doen op rails. Nu containers vaak veel te lang onderweg zijn en door tekorten bovendien schrikbarend duur, lonkt de trein. Sowieso een CO2 – arm alternatief. Dat de stikstofuitstoot van vliegtuigen voor een derde verantwoordelijk is voor het klimaatprobleem, was bekend. Nieuw is dat de condens sporen die vliegtuigen door het zwerk trekken, uitpuilen van de roetdeeltjes, waterdamp en stikstofoxiden waardoor het vliegtuig nog vaster in het verdomhoekje komt te zitten. De berekening dat een vliegtuigpassagier veel meer kilometers maakt dan een automobilist, is vervelend. En het is inderdaad niet leuk om selfies te versturen waarop je met hangend hoofd en schuldbewuste blik de kuiten laat omspelen door azuurblauw Rivièrawater.

Echter om luchtvervoer afschrijven als een boosdoenende transportmodaliteit is natuurlijk klinkklare onzin. Alleen al het aanleveren van het diepgevroren coronavaccin laat zien hoe onmisbaar vliegverkeer is voor het organiseren van een adequate levensreddende bevoorradingsketen. Ketenmanagement is heus niet altijd rocket science. Het mooiste zou natuurlijk zijn om in hetzelfde vliegtuig meteen passagiers mee te nemen. Zij het op gepaste afstand, dus met minder bezette stoelen dan normaal. Koud kunstje. Poolreizigers eerst!

Casper Jansen

Photo by Bryan Goff on Unsplash