Nudging in de supply chain

De wereld van supply chain management beschouwen we doorgaans vanuit het perspectief van de ratio: harde feiten, onomwonden cijfers en focus op efficiëntie, snelheid, flexibiliteit en effectiviteit. Ook wel: hoe krijgen we goederen snel en tegen laagst mogelijke kosten door de logistieke keten heen. In onze ogen bestaat de supply chain echter uit veel meer dan dat. In een serie artikelen gaan we daarom in op die andere – vaak genoemd ‘zachte’ – kant van supply chain management.

In een eerder artikel hebben we toegelicht hoe ‘storytelling’ kan worden ingezet om mensen tot ander gedrag aan te zetten. Deze keer willen we het hebben over hoe je mensen kan enthousiasmeren en kan aanzetten tot positieve keuzes. Nudging noemen we dat. We vertellen je wat het is, hoe het werkt en hoe je het binnen de supply chain kunt inzetten. Inclusief een aantal actuele voorbeelden.

Wat is nudging?

Mensen maken de meeste keuzes (> 95%) op een snelle, onbewuste manier. Onze keuzes worden sterk beïnvloed door signalen uit de omgeving en door vooroordelen die we hebben. Veel van deze keuzes blijken achteraf verkeerd uit te pakken. Door middel van nudging kunnen we mensen naar betere keuzes leiden zonder dat we ze beperken in hun keuzevrijheid. Want van dat laatste, daar houden mensen niet van. Met nudging geven we mensen een zetje in de goede richting en helpen we ze om onbewust de juiste, gewenste keuze te maken.

Een Deense winkeleigenaar wilde het hamsteren van handontsmetters tegengaan en bedacht een ludieke actie. Een fles kost zo’n 40 kronen, twee flessen 1000 kronen. Hoewel dit een subtiele verandering van de omgeving is, is dit geen zuivere nudge.

Nudging komt neer op het aanpassen van de (fysieke) omgeving of situatie om het gedrag van mensen onbewust bij te sturen. Nudging wordt onder meer ingezet omdat boodschappen die alleen gericht zijn op het bewuste, veelal te weinig effect hebben. Met een half uurtje Googlen kun je veel leuke voorbeelden van nudging vinden. Heel bekend zijn bijvoorbeeld de ‘pianotrap’, opvallend gekleurde prullenbakken, de pispot met een vlieg erin of voetstapjes op de grond om je naar een bepaalde locatie te leiden.

Coronanudges
Het is niet overdreven om te stellen dat nudges ook levensreddend kunnen zijn, zeker nu het coronavirus over het land woekert. Veel Nederlandse winkelketens hebben op de grond met tape lijnen geplakt zodat klanten zich eerder aan de anderhalve meter afstand houden en op de markt zijn  grote vakken getekend waar je in moet blijven staan totdat je aan de beurt bent. En een afbeelding van twee ogen boven een waterkraan zal er waarschijnlijk voor zorgen dat mensen eerder geneigd zijn hun handen goed te wassen.

Er zijn ook effectieve ingrepen in de omgeving die lijken op nudges, maar het in de letterlijke definitie niet zijn. Een Deense winkeleigenaar wilde het hamsteren van handontsmetters tegengaan en bedacht een ludieke actie. Een fles kost zo’n 40 kronen, twee flessen 1000 kronen. Hoewel dit een subtiele verandering van de omgeving is, is dus geen zuivere nudge. Nudging gaat namelijk om irrationeel en onbewust gedrag. De winkelier wil hier vooral inzetten op een rationele gedragsverandering van klanten. Mogelijk is irrationele gedragsverandering wel een bijeffect, omdat een viercijferig getal (1000) ons direct (en onderbewust) het idee geeft dat iets duurder is dan een tweecijferig getal (40).

‘Nudgologen’ waarschuwen overigens dat nudges alleen niet voldoende zijn om tot effectieve gedragsverandering te komen. Daarom worden vaak ook combinaties met technieken als bijvoorbeeld boosting, framing, storytelling en gamification ingezet. Als onderdeel van een breed pallet aan maatregelen kunnen nudges zo een belangrijk en doeltreffend instrument vormen.

Voor jouw en mijn veiligheid en die van heel veel andere mensen: wil je minimaal 1,5 meter afstand houden? Dankjewel!’

Nudges in de supply chain
Ook in de supply chain zijn er veel kansen voor het inzetten van nudges. Met SCEX organiseerden we een brainstormsessie en kwamen we tot een aantal ideeën voor toepasselijke nudges. Hieronder vind je een korte bloemlezing.

Veilige pakketbezorging
Zo denken wij dat pakketbezorgers erg gebaat zouden kunnen bij nudging. In deze crisistijd ervaren zij veel problemen met klanten die pakketjes bijna letterlijk uit hun handen trekken. Onveilig en heel erg vervelend voor deze harde werkers. Daarom stellen we voor dat bij het afsluiten van je bestelling in een webshop of bij het aanklikken van je track & tracecode een pop-upfoto met een aantal lachende bezorgers en de tekst: ‘dank u wel, fijn dat u ons veilig uw pakketje laat bezorgen. Houd 1,5 meter afstand!’

Veilig samenwerken
En wil je zeker weten dat medewerkers in het drukke fulfilment center ook in tijden van Corona voldoende afstand van elkaar houden? Zorg dan voor felgekleurde hesjes met op de rug een tekst: ‘Beste collega! Als je deze tekst kunt lezen ben je echt te dicht in mijn buurt. Voor jouw en mijn veiligheid en die van heel veel andere mensen: wil je minimaal 1,5 meter afstand houden? Dankjewel!’ Als de medewerkers de tekstboodschap doorhebben, dan doet de felle kleur van het hesje in het vervolg de rest.

Ludieke boodschap

Het is een algemeen gegeven dat in tijden van crisis de voorspelbaarheid van de klantvraag een stuk lastiger dan gebruikelijk. Voor iedereen die zich met voorraadbeheer en supply chain planning bezighoudt betekent dit dat er nu extra aandacht moet zijn voor het bewaken van de voorraadhoogtes. Je kan dan met de knoet over de afdeling en iedereen die zich hier niet aan houdt afstraffen, maar er is een humoristischere, creatievere en sympathiekere manier. Zorg ervoor dat als de computers worden opgestart er elke dag een nieuwe, verrassende of ludieke boodschap verschijnt in het opstartscherm. Dat mag een citaat, afbeelding of een stuk tekst zijn, met steeds als centrale boodschap: met extra opmerkzaamheid van iedereen, houden we onze voorraden in balans.

In veel magazijnen slingert er afval op de grond, wat ook zorgt voor onveilige situaties. Plastic, papier, karton, barcodelabels en stukken hout worden dagelijks door de schoonmaakploeg opgeruimd.

Groen bezorgen

Bij veel webshops is op dit moment geen mogelijkheid om te kiezen voor een trage, meer duurzame bezorgvariant, terwijl veel klanten die waarschijnlijk best voor een deel van hun bestellingen zouden kiezen. Je kan klanten sturen naar zo’n groene keuze. Laat een verterend plaatje van een springend lammetje zien in een mooi groen weiland met bloemen en insecten, een heldere blauwe lucht, kabbelend beekje, een groot groen bos en een bezorger met een bakfiets op de achtergrond. Zet daar de tekst bij: ‘uw pakketje duurzaam laten bezorgen? Dat kan natuurlijk! U ontvangt uw bestelling dan binnen 7 dagen’. Het zal de nodige klanten waarschijnlijk stimuleren tot groenere keuzes.

Duurzaam plannen

Hoe gek het misschien ook klinkt, ook je routeplanning kan duurzamer via nudges. Steeds meer bedrijven in het wegtransport nemen op initiatief van hun klanten een ‘groene paragraaf’ op in het contract. Immers, meer en meer bedrijven vinden het – al dan niet onder maatschappelijke druk – belangrijker dat er in de bedrijfsvoering aandacht is voor duurzaamheid. Spreek in dat geval met de opdrachtgevers af dat als default instelling van de routeplanningssystemen de meest duurzame optie altijd als eerste wordt getoond. Een simpele nudge, maar uiterst doeltreffend voor een milieu- en klimaatvriendelijke route.

Veilig werken met hef- en reachtrucks

Veilig werken met zwaar, rijdend materiaal is in veel DC’s een belangrijk aandachtspunt. Toch gebeuren er nog steeds veel ongevallen als gevolg van menselijk gedrag. Hang daarom een grote visual met aandachtspunten voor veilig werken boven het acculaadstation. Hang er een meetlaat naast waarop je het aantal dagen zonder ongevallen van dat kalenderjaar toont, samen met een duidelijk zichtbare beloning voor elke drempelwaarde die wordt bereikt: 50 dagen zonder ongeval is een stuk taart voor iedereen, 100 dagen een bioscoopbon en na 365 ongevalvrije dagen komt John de Bever een uur lang zingen in het DC.

Een schoon magazijn

In veel magazijnen slingert er afval op de grond, wat ook zorgt voor onveilige situaties. Plastic, papier, karton, barcodelabels en stukken hout worden dagelijks door de schoonmaakploeg opgeruimd. Om het nemen van verantwoordelijkheid voor het schoonhouden van de werkplek bij de logistieke medewerkers te stimuleren, maak je van alle prullenbakken basketbalbaskets en laat je elke keer als iemand er iets in gooit een vrolijk muziekje horen. Hou een dagscore bij op een duidelijk zichtbaar scorebord en je houdt het DC op een speelse manier schoon. Wel regelmatig het muziekje wisselen trouwens.

Afspraak maken?
SCEX vindt het leuk om samen met opdrachtgevers na te denken over het inzetten van nudges en andere technieken om gedrag van medewerkers te beïnvloeden. We doen dat in workshops, brainstormsessie en business games. Wil je weten hoe we dat aanpaken? Neem dan contact met ons op via arjenne@scex.nl. En volg ons op LinkedIn om als eerste op de hoogte te zijn van nieuwe artikelen over gedragsbeïnvloeding.