Nederlandse Logistiek is immaterieel erfgoed

Eindelijk. De ‘r’ is uit de maand. Tijd om een stevig onderwerp op te dienen. Snert! Want erwtensoep is tegenwoordig immaterieel erfgoed. Deze status werd verworven tijdens de alweer vijfentwintigste editie van het Wereldkampioenschap ‘Snert – en Stamppot koken’. Nooit van gehoord? Blijkt een evenement te zijn waar verhit om de Zilveren Soeplepel wordt gestreden. Niet te verwarren met de dinerlepel.

Immaterieel erfgoed

Ideale gelegenheid trouwens, zo’n kookwedstrijd, om wereldkundig te maken dat deze nederige eenpansmaaltijd behoort tot het illustere gezelschap waartoe eerder de Groninger gehaktbal, Hollandse gebakskraam, Brabants worstenbroodje, Sinterklaasfeest en de Friese stronttochten werden toegelaten. Dit laatste erfgoed klinkt smerig…en dat is het ook. Stamt uit de tijd dat Friese mest naar de Bollenstreek werd overgevaren. Waardoor, heel curieus, de Keukenhof cultuurhistorisch nauwer verwant is geraakt met het stilletje uit de Gouden Eeuw dan met florale lentegeuren.

Ondergewaardeerde geneugten

Spijtig genoeg blijkt uit onderzoek dat erfgoederen ons geen biet kunnen schelen; immaterieel noch materieel. Toegegeven, ook ik heb bijna een levenlang in onwetendheid verkeerd over geneugten zoals spekdik, de tussen wafelijzers gebakken koekjes van roggemeel, spek, metworst, stroop, anijs en kaneel. En – zeg ik er eerlijk bij – de receptuur heeft mijn verlangen om dit gat in mijn culinaire curriculum op te vullen, niet noemenswaardig aangewakkerd.

Snert!

Ik herinner me een sprookje over een koning die alleen erwtensoep lustte. Dientengevolge aten de hovelingen het ook, elke dag. Zelfs op Oudejaarsavond terwijl de onderdanen oliebollen peuzelden, dampte aan het hof die soep in de borden. Toen de koningsdochter wilde trouwen, stelde haar vader als voorwaarde dat de aanstaande prins een erwtensoepliefhebber diende te zijn. Toen zo’n huwelijkskandidaat niet werd gevonden, kwijnde de prinses weg. En met haar het hele koninkrijk.

Vaderlands onderonsje

Waarom, zo zullen mijn rechtgeaarde SC-collega’s zich afvragen, dan toch zoveel aandacht voor deze winterkost. Die overigens, volgens puristen, pas snert mag worden genoemd nadat het grijsgroene spul een nachtje over heeft gestaan. Mijn verklaring is dat dit te maken heeft met de korte afstand van de meeste ingrediënten tussen producenten en consumenten. Van boer, tuinder en slager naar soepzak en supermarkt. Spliterwten, prei, wortel, aardappel, knolselderie – geen koolraap en schorseneren – varkensklauwtjes, drijfijs, ander woord voor spekzwoerd, of spekdobbelsteentjes en de onmisbare rookworst. Ketenmatig oogt deze keten inderdaad als een vaderlands onderonsje.

Logistiek is immaterieel erfgoed

Wat ik met dit snertverhaal wil duidelijk maken, is dat wij – van SCEX – naar onze mening ook recht hebben op zo’n erfgoedpredicaat. Immers – dat wordt wel eens vergeten – ons ambacht is ouder dan de weg naar Rome. Het waren immers onze voorvaderen die in holle boomstammen over de Rijn ons land binnenpeddelden. Vervolgens verplaatsten zij hun transport van mensen en goederen van zoet- naar zoutwater. Eerst naar de Oostzee voor tarwe, hout en stokvis en naar Portugal voor zout en zuidvruchten. Enige tijd later haalden ‘we’ met zeilschepen specerijen en zijde uit de ‘Oost’ en suiker en zilver uit de ‘West’. Totdat onze logistieke activiteiten vrijwel de hele globe omspanden. Kwestie van slim schakelen.

Dat er vroeger bij de marine ’s maandags traditioneel snert en nasi goreng werd opgediend – oost en west, in één maaltijd – ik geloof ’t graag. Maar, bezien door een erfgoedbril, zijn logistiek, transport & ketenmanagement toch van een andere statuur dan krulbollen, stoelenmatten of het dubieuze midwinterhoornblazen.

Oeuvreprijs

Dat toelating tot de heilige hallen van het Immaterieel Erfgoed geen lichtvaardige aangelegenheid is, laat zich raden. Zonder gedegen erfgoedzorgplan is toelating sowieso uitgesloten. En daar voorzie ik problemen; juist vanwege het nog altijd groeiend aantal variëteiten en specialismen dat onze beroepsgroep kenmerkt.

Om nu te voorkomen dat de jury onvoldoende greep kan krijgen op ons ambacht, is het slimmer om anticiperend te werk te gaan – altijd een sterk punt van supply chain management. Door niet in te zoomen op een van onze vele subcategorieën maar de aanvraag te baseren op ons hele oeuvre.

Mee eens? Als ons dat lukt, fuif ik op erwtensoep. De originele.

Casper Jansen