Stroopwafeldiplomatie

Stroopwafels. Hij zal ze toch wel mee hebben genomen. Onze minister-president. Naar XI. Chinezen zijn er dol op, laat ik mij vertellen. En dan niet die grote platte plakken maar die nette ronde, gewoon een stuk of tien, patriottisch verpakt door de erkende stroopwafelbakker. ‘Lekker hé, XI, zo bij de thee. Vooral bij jullie Chinese’.

Twijfel er eigenlijk niet aan. Zo moet het gegaan zijn. Stroopwafels zijn heuse sfeermakers. Zoete knuffels, passend bij de losheid waarmee Marc Rutte namens ons land zijn diplomatie beoefent. Als hij ergens binnen komt – Ha, die XI – is het net alsof de rijkelijk gepavoiseerde MR ‘Jovialiteit’ luid toeterend de haven binnen vaart. Allesbehalve de attitude die doorgewinterde diplomaten hanteren – en waarschijnlijk door doorgewinterde diplomaten ook geweigerd zou worden als hen erom zou worden verzocht – maar wél de stijl die bekend is komen te staan als management met de 3 S-en: Sample + Souplesse + Stroopwafels.

Enfin, daar zaten ze dan met z’n twee, in de Grote Hal van het Volk – een ontzagwekkende ruimte waar het Torentje wel tien keer in kan. Onze premier en de eerste man van China, uitkijkend op een mini-Keukenhof, genoeglijk knabbelend aan hun stroopwafeltje. En dan komt het erop aan dat je met hete hangijzers als spionerende containerkranen, superchips en elektrische auto’s de boel niet laat aanbranden.

Zo probeerde ik me een voorstelling te maken van een hot topic in de Nederlandse politiek: de ‘afluisterkranen’ van Chinese makelij. Van die enorme staalconstructies staan er ruim duizend te hijsen, in 120 havens, in meer dan honderd landen. En inderdaad, het bedrijf dat die kranen maakt, is een dochteronderneming van een Chinees staatsbedrijf dat geavanceerde communicatietechnieken toepast in van alles en nog wat. Ook kranen, op afstand volledig bestuurbaar. Mooi, heel mooi zelfs. Maar stel je voor dat met die technieken ook gevoelige informatie kan worden verzameld – en doorgeseind – over herkomst en bestemming van opgehesen militaire goederen. Hoe breng je dat te berde? Bestaat er misschien zoiets als actieve vermijding?

‘Zo’n lekkende kraan. Echt vervelend, hoor’.

‘Lekkende kraan?’

‘Ja, lekkende kraan’.

‘Bij uw thuis?’

‘Nee, in Rotterdam. Aan de kade op de Maasvlakte’.

‘Dacht dat u in Den Haag woonde’.

‘Klopt’.

‘Ah, juist, ja’.

‘Het gaat om de informatie, begrijpt u’.

‘Voor de loodgieters?’

‘Ja, ja, zo wordt het wel ’s genoemd, sinds Watergate. Hahaha!’ 

‘…..’

‘Blij om te horen dat u het snapt. Het écht begrijpt en zo. Nog een wafeltje?’

Na afloop van het gesprek wilde ‘onze man in Peking’ over de ontmoeting met de president van China maar weinig kwijt. Hij hulde zich in het mysterieus soort zwijgen dat vroeger wel eens oriëntaals werd genoemd. Volgens hem gaat het bij zulke bezoeken niet om de controverse maar om de conversatie. Alleen, wie praat, zegt niet altijd wat.

Zijn even goedgemutste als nietszeggende commentaar maakte nieuwsgierig naar de andere gespreksonderwerpen. Zou XI bijvoorbeeld hebben geprobeerd hem een beetje uit de tent te lokken met het verwijt dat Nederland met het beperken van de export van de allermeest geavanceerde lithografische ASML-technologie de ongezellige protectionistische kaart trekt. Terwijl Nederland notabene in China wordt gerekend tot de kring van goede vrienden en, niet te vergeten, een importante handelspartner. Heikele kwestie? Niet voor de gewiekste stroopwafelkampioen die, naar ik aanneem, het hem aangerekende vriendelijk doch beslist zal hebben ontkend. ‘Protectionistisch? Geen sprake van! Hooguit een ietsje beschermend. Á la! Toegegeven; daar treffen geopolitiek en logistiek elkaar. Met dien verstande dat onze exportcontroles niet op één land zijn gericht. Ben je mal. Heeft alles te maken met onze veiligheid. Risicoreductie. Dat soort dingen. En die betrachten we met de minimaalste impact op onze handelsrelaties. Wat wij feitelijk doen, is industriebeleid voeren. En dat is écht heel iets anders. In essentie’.

De strategie van het soepel aanhaken of afhaken werd, het kan haast niet anders, zeer op de proef gesteld bij het agendapunt: elektrische auto’s. Geen Nederlands onderwerp meer, sinds er binnenkort geen, in ons land geproduceerde, auto’s van de band zullen rollen. Tenzij een fabrikant van militaire voertuigen dat door de NAVO-plannen is ontstaan, het gapende gat gaat opvullen. Tanks, uitgerust met het pientere pookje. DAF op herhaling.

Europese autofabrikanten vinden die Chinese merken sowieso veel te goedkoop. Marktbedervend. Kunnen ze niet tegenop. Té elektrisch. En die concurrentie wordt nog straffer is als de Chinezen straks met eigen containerschepen hun bolides gaan vervoeren. Alleen, welke Chinese karretjes niet en welke mogen nog wel Europa in. Zo is het Zweedse VOLVO al een tijdje in Chinese handen. En MG ook. Terwijl het hele nieuwe zeer geavanceerde platform van AUDI voor elektrische auto’s van top tot teen van Chinese makelij is. Lastig praten over intelligente mobiliteit (IM) trouwens. Wie in het E-circuit over exportrestricties begint, heeft al gauw de ‘spionerende draakjes’ aan het dansen.

Onze premier bezocht ook nog de Universiteit van Peking. Met veel vertoon van respect voor de standpunten van andere mensen – bijvoorbeeld in China – tilde hij de stroopwafelpolitiek glimmend en gnuivend naar het gewenste niveau. ’s Lands wijs, ’s lands eer. Op de vraag van een student Nederlands – en mogelijk een toekomstige stroopwafelfranchisenemer – hoe hij naar de geschiedenis kijkt en wat hij ervan leert, schijnt hij te hebben gezegd dat succesvolle samenlevingen dat pas zijn als wordt voldaan aan de voorwaarden van vrije pers en democratie. Anders blijft het sukkelen en gezichtsverlies lijden.

Statig statement uit de clichékoffer dat bij zijn gehoor in goede aarde viel. Al kleefde daaraan toch ook wel de stroop van de wafels die hij zijn gastheer aan het Plein van de Hemelse Vrede had getrakteerd. Want wat hij er niet bij zei was hoelang het kan duren voordat zo’n samenleving die status heeft bereikt. In sommige gevallen voltrekt die gang door de geschieden zich zeer stroperig.

Casper Jansen

Photo by Grooveland Designs on Unsplash