Wat weet u van Jemen? (3)

Het scheelde een haar of we hadden nooit koffiegedronken. De marktmeester dacht dat het gevaarlijk was. De marktverkenner vond er niet veel aan. In Londen ging iemand koffiezetten voor nieuwsgierige zakenlieden.

In Mekka valt de avond. Na zijn gebed in de Heilige Moskee wandelt de marktmeester naar huis. Zijn aandacht wordt getrokken door zwabberende lantaarns. Een groepje hangjongeren gedraagt zich vreemd, opgewonden alsof ze onder invloed zijn. En dat nog wel op de geboortedag van de Profeet. Is dit gewoon baldadigheid van de ‘jeugd van tegenwoordig? Of is hier meer aan de hand? Dan valt het oog van de marktmeester die tevens de bewaking van de publieke moraal in zijn portefeuille heeft, op de drinkkom die rondgaat. En hij vangt een woord op. Qahwa. Koffie.

De volgende dag deelt de marktmeester zijn ervaringen met enkele notabelen, even oppassend en vroom als hij. Er laait een ongemeen fel debat op dat gemakkelijk had kunnen leiden tot een verbod op het drinken van koffie. De kwestie is of koffie een drank is waardoor mensen gekke dingen gaan doen, zoals na het drinken van wijn. In dat geval is het een brouwsel van de duivel en moet het, volgens de Koran, verboden worden. Gaandeweg de discussie – op het hoogtepunt een internationale kwestie, razend van Balkan tot Bagdad – verschuift evenwel het zwaartepunt van geloofsnorm naar fatsoensregel. Eigen schuld want de anti-koffielobby brengt het drinken van koffie in verband met bezoek aan dubieuze taveernes. Waar bij mokken bruinig drab subversieve praatjes worden gemonkeld en het ook met de goede zeden niet zo nauw wordt genomen.

De aanwrijving dat koffiehuizen eigenlijk koffiekroegen zijn, wekt alom verontwaardiging. Voorstanders zien hun favoriete plek voor waterpijp, koffie en de laatste roddels in gevaar komen. Zij gaan de straat op. In Cairo en andere steden, buiten Mekka, waar koffiehuizen naast moskee en badhuis reeds een vaste plaats in het sociale leven hebben ingenomen, kraait het oproer. De autoriteiten die met de koffierellen in hun maag zitten, stellen een breed samengestelde commissie in. Groot is de opluchting als wordt uitgesproken dat koffie niet bedwelmt noch onrust stookt. Koffie is gewoon ‘t nuchtere nichtje van de wijn en draagt, volgens de Schriftgeleerden, bij aan een opgewekt humeur. Dé aanbevolen gemoedsgesteldheid voor elke moslim.

Casper Jansen

Photo by Fahd Ahmed on Unsplash